Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị và phòng ngừa bệnh cứng khớp gối

 Cứng khớp gối: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị và phòng ngừa

Cứng khớp gối dù xuất phát từ thói quen ít vận động, chấn thương hay một tình trạng bệnh lý xương khớp tiềm ẩn đều có thể khắc phục nếu được điều trị sớm và đúng cách. Ngược lại, chậm trễ thăm khám và chữa trị đau cứng khớp gối sẽ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, làm giảm khả năng phục hồi chức năng cử động của đầu gối.

Đi lại gặp khó khăn vì tình trạng cứng khớp gối

Cứng khớp gối là gì?

Cứng khớp gối là một tình trạng phổ biến, có thể xảy ra với bất kỳ ai, đặc biệt là người lớn tuổi và những người hoạt động thể chất quá mức. Các chấn thương và bệnh viêm khớp được cho là nguyên nhân chính khiến khớp gối bị cứng.

Khớp gối đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động cơ bản của cơ thể như đi, đứng, ngồi, chạy, nhảy, co duỗi chân… Vì vậy, khi đầu gối bị căng cứng, hạn chế cử động sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

Dấu hiệu nhận biết cứng khớp gối

Căng cứng khớp gối đặc trưng bởi sự kém linh hoạt và giảm phạm vi chuyển động của đầu gối. Tình trạng này có thể đi kèm với các triệu chứng khác, tùy thuộc vào từng loại bệnh lý và vấn đề xảy ra tại khớp gối, bao gồm: 

• Đau nhức, sưng tấy, đỏ nóng hoặc bầm tím.
• Biến dạng đầu gối.
• Cơ bắp yếu hoặc co thắt.
• Sốt.

Trong một số trường hợp, đầu gối bị cứng xuất hiện cùng với những biểu hiện dưới đây có thể là tín hiệu của tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, cần sự hỗ trợ y tế ngay lập tức:

• Lạnh bàn chân.
• Sốt cao.
• Mất cảm giác ở cẳng chân.
• Tê liệt, mất khả năng cử động một phần cơ thể.
• Tần suất và mức độ cơn đau không kiểm soát.

Cứng khớp gối kèm sưng tấy và đau nhức cần cẩn thận với bệnh viêm khớp

Khớp gối bị cứng có thể là do tư thế vận động chưa đúng, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý mạn tính như viêm khớp, thoái hóa khớp. Do đó, việc xác định chính xác nguyên nhân dẫn đến cứng đầu gối là yếu tố quyết định hiệu quả của quá trình điều trị.

Nguyên nhân cứng khớp gối thường gặp

Hầu hết mọi người đều cảm thấy đầu gối căng cứng sau khi ngồi hoặc đứng liên tục trong khoảng thời gian dài. Ẩn sau hiện tượng này có thể là một trong những vấn đề hoặc tình trạng sức khỏe sau đây:

Bệnh lý xương khớp

Các dạng viêm khớp khác nhau, điển hình là thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp đều gây ra triệu chứng cứng đầu gối. Mức độ cứng khớp gối nặng hay nhẹ sẽ tùy thuộc vào sự tiến triển của quá trình viêm.

• Viêm khớp dạng thấp

Cứng đầu gối vào buổi sáng là một đặc điểm nổi bật của viêm khớp dạng thấp. Nếu nhận thấy hiện tượng cứng ở cả hai đầu gối cùng các triệu chứng như sưng tấy khớp, sốt và mệt mỏi, nguy cơ mắc bệnh này của bạn rất cao.

Viêm khớp dạng thấp là hậu quả của rối loạn miễn dịch, tức là hệ miễn dịch tấn công chính các khớp của cơ thể. Do đó, cách tốt nhất để kiểm soát bệnh tiến triển nặng là điều hòa miễn dịch, ức chế các yếu tố gây viêm tại khớp.

• Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là dạng viêm khớp phổ biến nhất và đang có xu hướng trẻ hóa, ngày càng có nhiều người ở độ tuổi 30 là “nạn nhân” của căn bệnh này. Khi khớp bị thoái hóa, lớp sụn đệm lót sẽ mòn dần đi, khiến hai đầu xương trong đầu gối cọ xát vào nhau, dẫn đến sự hình thành của các gai xương. Gai xương mọc xung quanh các đầu xương không chỉ gây đau, mà còn làm cứng khớp gối.

Chấn thương

Một số chấn thương xảy ra trong khi chơi thể thao hoặc sinh hoạt hàng ngày như rách sụn chêm, gãy xương, bong gân, trật khớp, đứt dây chằng… đều có thể khiến đầu gối bị cứng, sưng và đau. Nghiêm trọng hơn, những chấn thương này còn là tác nhân đẩy nhanh tiến trình thoái hóa khớp đầu gối, thường gọi là thoái hóa sau chấn thương. Lúc này, khớp gối sẽ thường xuyên chịu cảnh căng cứng và đau nhức.

Chấn thương khi chơi thể thao khiến khớp gối bị căng cứng

Viêm bao hoạt dịch

Viêm bao hoạt dịch xảy ra khi túi chứa dịch nhầy bên trong khớp gối bị viêm. Bao hoạt dịch đóng vai trò như một lớp đệm bên trong đầu gối để xương và các mô mềm khác không cọ xát vào nhau. Nếu bao hoạt dịch bị viêm, chức năng này sẽ bị suy giảm, khiến đầu gối bị sưng, cứng và đau, đặc biệt là sau khi ngồi liên tục trong thời gian dài.

Một số nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân kể trên, khi bị đau cứng khớp gối, mọi người cũng cần chú ý đến những yếu tố dưới đây:  

• Xơ hóa khớp gối sau phẫu thuật

Bệnh xơ hóa khớp là một vấn đề thường xảy ra sau phẫu thuật. Đây là kết quả của quá trình hình thành mô sẹo tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, nếu có quá nhiều mô sẹo hình thành xung quanh khớp gối sẽ khiến đầu gối bị căng cứng. Những ca phẫu thuật đầu gối có thể dẫn đến bệnh xơ hóa khớp, bao gồm:

• Thay toàn bộ đầu gối bằng khớp nhân tạo.
• Tái tạo dây chằng chéo trước (ACL).
• Nội soi khớp gối.
• Nối gân hoặc dây chằng.
• Cắt bỏ Plica (nếp gấp nhỏ bên trong màng hoạt dịch của khớp gối),
• Hội chứng bánh chè - đùi (Patellofemoral pain syndrome)

Hội chứng bánh chè - đùi gây đau ở mặt trước của đầu gối và xung quanh xương bánh chè. Bên cạnh cảm giác đau nhức, người mắc hội chứng này cũng có thể bị cứng khớp gối, nhất là những lúc ngồi nhiều hoặc sau khi ngủ dậy.

• Bệnh nguy hiểm khác

Mặc dù rất hiếm, nhưng khi bị cứng khớp gối, mọi người cũng cần cảnh giác với một số tình trạng nghiêm trọng, chẳng hạn như:

• Khối u xương.
• Viêm tủy xương (nhiễm trùng xương).

Cứng khớp gối tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại, đặc biệt là các bệnh xương khớp mạn tính. Vì vậy, nếu nhận thấy đầu gối có dấu hiệu này, mọi người cần theo dõi sát sao để có giải pháp khắc phục kịp thời. 

Những đối tượng dễ bị cứng khớp gối?

Không chỉ riêng người bệnh viêm khớp, thoái hóa khớp mới bị cứng đầu gối, mà bất kì ai trong chúng ta đều có thể rơi vào tình cảnh này, nhất là các đối tượng sau:

• Người ít vận động hoặc vận động quá mức.
• Người lao động nặng như nông dân, công nhân khuân vác…
• Người làm công việc yêu cầu ngồi hoặc đứng một chỗ nhiều giờ liên tục.
• Người từng bị chấn thương ở đầu gối như bong gân, đứt dây chằng, rách sụn chêm…
• Người bị thừa cân/ béo phì.

Cứng khớp gối khiến việc vận động trở nên khó khăn, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc của người bệnh. Chưa kể, những bệnh lý mạn tính gây căng cứng đầu gối còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, để lại hậu quả nặng nề về sau. 

Cứng khớp gối có nguy hiểm không?

Các chuyên gia cho hay, khớp gối bị cứng nếu không được chữa trị đúng lúc và đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm và tổn thương vĩnh viễn, cụ thể:

• Biến dạng khớp gối.
• Teo cơ chân.
• Liệt chi, mất hoàn toàn khả năng cử động.

Cứng khớp gối nếu không được khắc phục sớm có thể làm giảm chức năng cử động

Một khi cấu trúc khớp gối bị hủy hoại, người bệnh buộc phải phẫu thuật thay khớp nhân tạo mới có thể phục hồi chức năng vận động. Chính vì vậy, mọi người không nên chủ quan nếu đầu gối bỗng dưng đau mỏi và căng cứng.

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Tuy cứng đầu gối là hiện tượng phổ biến, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một tình trạng y tế nghiêm trọng. Tốt nhất, mỗi người nên đến gặp gặp bác sĩ nếu tình trạng này kéo dài trên 3 ngày và có xu hướng lặp đi lặp lại, kèm theo các triệu chứng như sưng tấy, tê bì và đau nhức đầu gối.

Đến bệnh viện thăm khám sớm, các chấn thương hoặc bệnh lý xương khớp gây cứng khớp gối được phát hiện kịp thời sẽ giúp việc điều trị dễ dàng hơn. Quan trọng nhất là chữa trị ngay khi các triệu chứng còn nhẹ sẽ bảo tồn được tối đa cấu trúc khớp gối, phòng ngừa biến chứng hiệu quả.

Cách phòng ngừa cứng khớp gối tốt nhất

Đau cứng khớp gối do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra và thực tế là chúng ta không thể kiểm soát được hết tất cả các nguyên nhân này. Tuy nhiên, chú ý chăm sóc và nuôi dưỡng xương khớp cẩn thận, nguy cơ cứng đầu gối sẽ được giảm thiểu đáng kể. 

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Song song với việc bổ sung dưỡng chất đặc hiệu cho khớp, mọi người cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý. Một chế độ ăn uống khoa học, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể sẽ góp phần củng cố sức khỏe tổng thể, bao gồm cả hệ cơ xương khớp.

Tập thể dục thường xuyên

Những bài tập tác động thấp, chẳng hạn đi bộ, đạp xe, bơi lội… là lựa chọn lý tưởng để tăng độ bền và dẻo dai cho khớp gối. Lưu ý, trước khi tập thể dục, mọi người cần thực hiện một số động tác kéo giãn cơ nhẹ nhàng. Khởi động kỹ càng sẽ giúp hạn chế tình trạng cứng khớp gối trong quá trình tập luyện.

Kiểm soát cân nặng

Cơ thể quá khổ làm tăng căng thẳng lên các khớp, nhất là khớp chịu tải trọng chính như khớp gối, gia tăng nguy cơ viêm khớp gối. Giữ cân nặng hợp lý với chỉ số BMI ở mức 18,5 - 24,9 sẽ giúp khớp gối tránh được áp lực dồn nén, cử động trơn tru mà không bị căng cứng.                                   

Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu

Tư thế ngồi hoặc đứng liên tục trong nhiều giờ khiến mô mềm quanh khớp gối bị co thắt, dẫn đến tình trạng tê mỏi và cứng đầu gối. Nếu công việc yêu cầu bạn phải ở trong tư thế này, thì hãy nhớ đứng dậy và đi lại khoảng 2 phút sau mỗi 30 phút để cơ bắp được thư giãn.

Thăm khám xương khớp định kỳ

Nếu chỉ thông qua việc khớp gối bị cứng, chúng ta sẽ không thể nào nhận biết được vấn đề sức khỏe thực sự đang xảy ra là gì. Thăm khám xương khớp định kỳ là cách duy nhất có thể giúp chúng ta phát hiện chính xác nguồn gốc của tình trạng cứng đầu gối, từ đó đưa ra giải pháp khắc phục an toàn và hiệu quả.

Cách điều trị cứng khớp gối hiệu quả

Sau khi tiến hành kiểm tra tình trạng khớp gối và xác định chính xác nguyên nhân, bác sĩ sẽ lập kế hoạch chữa cứng khớp gối phù hợp với từng bệnh nhân. Những trường hợp bị cứng đầu gối do bệnh xương khớp sẽ được áp dụng các phương pháp điều trị sau:

Uống thuốc

Nhóm thuốc giảm đau, chống viêm không steroid sẽ giúp giảm nhanh cảm giác đau nhức và cứng khớp. Đây là thuốc không kê đơn, nhưng khi sử dụng, mọi người cần tuân thủ đúng liều lượng ghi trên nhãn mác hoặc kê đơn của dược sĩ. Tùy ý tăng liều hoặc kéo dài thời gian uống thuốc có thể dẫn đến những tác dụng phụ gây nguy hại cho cơ thể như loét dạ dày, giảm chức năng thận, tích nước, phù nề…

Vật lý trị liệu

Chương trình vật lý trị được thiết kế riêng cho mỗi bệnh nhân nhằm tăng sức mạnh cho cơ bắp, giảm cứng và đau khớp gối. Các bài tập sẽ được thay đổi từ đơn giản, nhẹ nhàng đến phức tạp và cường độ cao giúp cải thiện chức năng vận động của khớp gối.

Vật lý trị liệu giúp tăng sức mạnh khớp gối, giảm cứng đầu gối hiệu quả

Tiêm steroid 

Tiêm steroid là một phần trong phác đồ điều trị cứng khớp gối do các bệnh lý viêm khớp.  Bằng cách đưa trực tiếp một lượng steroid thích hợp vào đầu gối sẽ giúp đầu gối giảm căng cứng và đau nhức trong khoảng thời gian nhất định. 

Tiêm dịch khớp (chất bôi trơn)

Tiêm chất bôi trơn khớp giúp làm giảm nhẹ các triệu chứng của viêm khớp gối. Sau khi đưa chất bôi trơn vào khớp, đầu gối sẽ cử động dễ dàng và ít bị căng cứng hơn. Giải pháp điều trị cứng khớp gối này thường được áp dụng cho trường hợp viêm khớp, thoái hóa khớp nặng nhưng đang phải trì hoãn phẫu thuật.

Phẫu thuật

Cứng khớp gối kéo dài, không thể cải thiện bằng những giải pháp trên, đồng nghĩa với thực trạng sụn khớp đã bị hư hại nghiêm trọng. Lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nội soi để tái tạo sụn khớp hoặc thay khớp gối nhân tạo (bán phần hay toàn phần) để phục hồi chức năng vận động cho đầu gối.

Điều trị cứng khớp gối do bệnh xương khớp là một quá trình lâu dài, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ chuyên khoa và người bệnh. Để đảm bảo khớp gối phục hồi thuận lợi, người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng các bài thuốc truyền miệng, chưa được kiểm chứng trong quá trình chữa trị. Đông Y Gia Truyền Tấn Khang chúc bạn sức khỏe và thành công.

Đọc Thêm

Thứ Năm, 20 tháng 10, 2022